Twee keer een tentoonstelling, zo anders en toch veel overeenkomsten

De afgelopen weken was ik te gast bij twee heel verschillende tentoonstellingen: in het Fries museum bij de tentoonstelling ‘Sits’ en op landgoed Middachten bij de opening van de tentoonstelling ‘Quilts op Middachten’.

Tentoonstelling  in het Fries Museum `Sits`

Het Fries museum laat de geschiedenis van de sitsen stoffen,  de bedrukte katoen in al haar glorie zien. In een ruimte zijn hedendaagse ‘sitsen’ te zien zijn. Van familie erfstukken tot een Ikea sprei, het is allemaal geïnspireerd op de katoenen sitsen uit de VOC-tijd.

Fries museum: beddengoed

Het woord sits is afgeleid van ‘tjit’, het drukblok waarmee oorspronkelijk de verf op de stof werd overgebracht.
Chemicaliën en ‘poep’ worden gebruikt om bepaalde kleuren te krijgen of juist  om te ontkleuren. Een interessant verhaal dat duidelijk wordt verteld in woord en beeld.

Fries Museum; jurk met hoed

Er zijn prachtige japonse rokken uit Japan te zien. Kopieën van stoffen, nagemaakt in India en producten van Nederlandse katoendrukkerijen. Waar de kunst van het stof drukken in Nederland niet werd beheerst waren de , oorspronkelijk uit Perzië afkomstige sitsschilders, er meester in. In Nederland werd kleur ingeweven met zijde in damast. In 1678 werd de 1e Nederlandse katoendrukkerij opgericht, maar het was nooit zo kleurrijk als de Indische sits. Ook het spinnen van de katoen was een hele kunst, pas in 1860 kon men in Europa fijne katoen spinnen waarbij Engeland en Frankrijk voorop liepen.

De glans van de sits werd verkregen door erop te slaan. Tegenwoordig wordt de stof door rollen geperst om de glans te krijgen. Na het wassen verdwijnt deze.

Tentoonstelling in Kasteel Middachten

Hoe past dit nu bij de tentoonstelling in Middachten?

Welnu, ook daar staan de sitsen centraal. An Moonen, oud-textielconservator van het Nederlands Openluchtmuseum en Petra Prins hebben de handen ineen geslagen en een aantal antieke quilts uit de collectie van An  Moonen gereproduceerd (zie ook Quiltnieuws 132,  en de rubriek  nieuwe boeken). Deze zijn gemaakt van reproductie stoffen van verschillende ontwerpers en gefotografeerd in landgoed Middachten. Tijdens de zomeropenstelling [alle zondagen in de maanden juli en augustus] is de slaapkamer van Caroline Mechtild Gravin van Aldenburg Bentinck, Gräfin zu Waldeck Pyrmont [de huidige bibliotheek op de beletage] in oude luister hersteld en krijgt de bezoeker een indruk hoe de bewoners in de 19e eeuw het kasteel gebruikten. Te zien zijn de enige Nederlandse 17e eeuwse quilt, met zijde geborduurd en in perfecte staat, een babyquilt uit circa 1750 en een quilt uit midden 19e eeuw gemaakt door boven genoemde gravin.

Quilts op Middachten

Quilts op Middachten 2

Overeenkomsten en verschillen

Het Fries museum is een modern gebouw midden in de gezellige binnenstad van Leeuwarden. Landgoed Middachten in De Steeg [dicht bij Arnhem] ligt te midden van prachtige tuinen en, naast de quilts, is ook het interieur de moeite waard.

Bij beide tentoonstellingen kun je een bijbehorend boek kopen; ‘sits, katoen in bloei’ in de museumwinkel van het Fries museum en ‘Promenade dans un chateau Hollandais’ in de oranjerie van Middachten.

En wil je meer weten?

An Moonen verzorgt lezingen op Middachten en ook worden er workshops gegeven en trunkshows gehouden.
Op zondagen in juli/augustus 2017 tijdens kasteelrondleidingen om 13.30 en 15.00 uur

Sits, katoen in bloek : Fries museum.nl
Tentoonstelling is nog te bezoeken tot 10 september 2017

Inge van Koningsveld, hoofdredacteur Quiltnieuws en bestuurslid Quiltersgilde