Vlak voor de Corona-uitbraak was ik op vakantie in Ecuador. Een land met indrukwekkend natuurschoon en kleurrijk, ambachtelijk textiel.

Er wordt veel wol gesponnen en geweven en ook wordt er nog op een traditionele manier geverfd met natuurlijke kleurstoffen.

 

Onder andere met Achiote. Ik had er nog nooit van gehoord. Iemand heeft het woord daar voor me opgeschreven zodat ik het niet kon vergeten.

Deze zaden kun je in Ecuador gewoon in de supermarkt kopen want er wordt niet alleen mee geverfd maar ze worden ook in de keuken gebruikt in soepen en stoofschotels voor de smaak en voor de kleur die varieert van geel tot oranje.

In de eerste de beste supermarkt heb ik wat zaden gekocht om het thuis op stof uit te proberen.

Na enig zoekwerk op internet kwam ik er achter dat het zaden zijn van de Orleaanboom.

In Nederland heet het Annatto zaad. Je kunt het hier ook kopen.

Tijdens de eerste lockdown was er genoeg tijd om wat te experimenteren.

Om niet helemaal stuurloos aan de gang te gaan heb ik het boek van Anja Schrik aangeschaft.

Na enig leeswerk besloot ik 3 verschillende kleurstoffen uit te proberen: de Annattozaden natuurlijk, meekrap voor m’n favoriete kleur en blauwhout.

Meekrap had ik ooit eerder gekocht en blauwhout heb ik online besteld samen met de aluin die nodig is om de katoenen- en linnen stoffen op de verf voor te bereiden, te beitsen.

Toen kon ik beginnen…

De voorbereiding

Uit het boek van Anja Schrik heb ik een eenvoudig recept gekozen.

De stof moest eerst worden gewassen in water met soda en daarna drogen.

Voor het beitsen moet voor het verven van 100 gram (droge) stof 30 gram aluin en 6 gram soda in ruim water worden opgelost.

Deze oplossing kun je meerdere keren gebruiken.

Je hebt hiervoor een grote pan nodig (kringloopwinkel) die je niet voor voedsel gebruikt.

Dan gaat de (weer natgemaakte) stof in de beits oplossing.

De pan kan vervolgens op het vuur en de inhoud wordt tot tegen de kook aan verwarmd, 90 graden ongeveer.

Het geheel daarna laten afkoelen. De stof blijft 12 uur(!) in deze oplossing staan.

De kleurstof

Voor het eerste verfbad wilde ik de zaden uit Ecuador gebruiken.

Om het verfbad te maken moeten de zaden 3 dagen voorweken in water. 100 gram zaden voor 50 gram droge stof.

Dan worden ze 1 uur gekookt in ruim water in een andere, weer zo’n grote pan. Omdat het kleine korreltjes zijn leek het mij handig om de voorgeweekte zaden in een fijnmazig groente netje uit de supermarkt te doen en dat in de pan te hangen. Werkt als zeef en bespaart een hoop “viswerk”.

Na het koken van de zaden kon de stof erbij. Het groente netje met de zaden bleef ook in de pan.

En als ik het niet vergeet verf ik ook graag borduurgaren mee voor “je weet maar nooit”.

Het geheel werd weer aan de kook gebracht en mocht een uurtje sudderen.

Daarna moest het verfbad met de stof en de zaden helemaal  afkoelen.

Resultaat

Dan komt het leukste onderdeel: de stof uit het verfbad halen en kijken wat de kleurstof heeft gedaan.

Eerlijk gezegd had ik op een iets diepere kleur gehoopt, maar dit is ook mooi, een beetje een perzikkleur.

Tweede ronde

Zo’n verfbad kun je altijd nog een keer gebruiken voor een tweede ronde.

Je kunt dan extra middelen bijvoegen b.v. ijzer of citroenzuur voor een andere kleur.

Ik had dat niet in huis dus ik heb het verfproces met de andere 50 gram voorgebeitste stof nog een keer op dezelfde manier herhaald. De kleur is dan hetzelfde, maar iets lichter.

Je zou dit kunnen herhalen tot alle kleur uit het verfbad is opgenomen zodat je een donker naar licht verloop verft.

Andere kleurstoffen

Zoals gezegd had ik ook meekrap en blauwhout om uit te proberen.

Naar de kleur van meekrap op katoen en linnen was ik heel benieuwd, dus de pannen gingen weer op het vuur en er werd weer geroerd, gekookt en gewacht..

Het resultaat was ook hier veel lichter dan ik had gehoopt. Ik geloofde inmiddels wel dat deze natuurlijke verfstoffen meer geschikt zijn voor wol en zijde.

Verrassing

Tot het blauwhout aan de beurt was!

Tot mijn verrassing verfde dat heel goed en ik kon meerdere rondes stoffen verven in hetzelfde verfbad. Het verfde mooi dieppaars en de lapjes werden per ronde maar een klein beetje lichter.

Na een ruime week van koken, afkoelen, beitsen en vooral wachten had ik uiteindelijk heel wat lapjes geverfd.

Het resultaat was zeker niet altijd wat ik voor ogen had; misschien moet ik het de volgende keer toch maar eens met zijde of een wollen stof proberen. Al zal ook dat net zo veel van mijn geduld vergen…

 

Marjolein van der Eijk